Witaj!
Witaj na moim blogu poświęconym mediom. Od lat interesuje się PR i mam dużą wiedzę na ten temat. W postach postaram sie przybliżyć Wam nieco informacji.
Zapraszam do lektury!
Twierdzenie, że komunikowanie jest formą działania, bardzo się już upowszechniło. Od kiedy Austin zauważył, że wypowiedzenie wyrażenia jest podjęciem działania, a nie jedynie zrelacjonowaniem czy opisaniem pewnego stanu rzeczy3, uwrażliwiło go to na fakt, iż używanie języka jest działalnością społeczną, przez którą jednostki ustanawiają i odnawiają stosunki między sobą. Lecz jeśli komunikowanie jest formą działania, to analiza komunikowania musi być, przynajmniej częściowo, oparta na analizie tego działania i to w jego społecznie skontekstualizowanym charakterze. Ani Austin, ani wielu późniejszych teoretyków zajmujących się aktami mowy nie dążyło do przesunięcia swojej argumentacji w tym kierunku; w związku z powyższym ich opis dotyczący aktów mowy był dosyć formalny i abstrakcyjny, zwłaszcza że pozbawiony został rzeczywistych okoliczności, w jakich ludzie używają języka w życiu codziennym. Obecnie obserwacje Austina możemy przyjąć wyłącznie przy założeniu, że odrzucimy jego pogląd i stworzymy społeczną teorię działania i rodzajów władzy o charakterze bardziej podstawowym, uwzględniając środki i instytucje, na których jest oparta.
Warto byłoby tu wyróżnić rodzaje form władzy. Powtarzając za Michaelem Mannem, wyodrębnię cztery główne jej typy, które nazwę „władzą gospodarczą”, „władzą polityczną”, „władzą przymusu” i „władzą symboliczną”. Rozróżnienie takie ma przede wszystkim charakter analityczny. Obrazuje różne rodzaje działalności, w którą zazwyczaj angażują się ludzie, oraz różnorakie środki, z jakich czerpią, korzystając z władzy. W rzeczywistości jednak rodzaje te zazębiają się i wymieniają w bardzo skomplikowany sposób. Określona instytucja lub jej rodzaj może stworzyć podstawę do gromadzenia pewnego rodzaju środków i tym samym przywilej demonstrowania określonej formy władzy. Na przykład wielkie przedsiębiorstwa stwarzają możliwości gromadzenia dużej ilości środków materialnych, co stawia je na pozycji uprzywilejowanej, jeśli chodzi o posiadanie władzy gospodarczej. Instytucje tego typu będę opisywał jako „instytucje paradygmatyczne”. Lecz nawet one podejmują działalność różnego rodzaju i, co za tym idzie, korzystają z różnych środków i form władzy, mimo iż w dużej mierze są ukierunkowane na jedną z jej form.
Czwarty rodzaj władzy to władza kulturowa lub — jak kto woli — władza symboliczna. Wywodzi się ona z działalności zmierzającej do produkowania, przekazywania i odbierania form symbolicznych będących nośnikami znaczenia. Działalność symboliczna jest podstawową cechą życia społecznego, na równi z działalnością produkcyjną, koordynacją pracy jednostek i przymusem. Jednostki ciągle angażują się w działania związane z wyrażaniem się za pomocą symboli oraz z interpretowaniem wypowiedzi innych; ciągle komunikują się i wymieniają między sobą treści symboliczne. W tym działaniu jednostki korzystają z przeróżnych środków, które określiłbym jako „środki informacji i komunikowania”. Zaliczamy do nich środki techniczne, takie jak transport, umiejętności, kompetencje i wszelkie formy wiedzy, przekazywanie i odbiór informacji oraz treści symboliczne (to, co Bourdieu nazywa „kapitałem kulturowym”) bądź też prestiż i respekt należny niektórym instytucjom („kapitał symboliczny”).
Scharakteryzowałem komunikowanie jako szczególny rodzaj działań społecznych, podczas których zachodzi produkcja, przekazywanie i odbiór form symbolicznych, wymagających zaangażowania różnego rodzaju środków. Teraz chciałbym bardziej szczegółowo zbadać niektóre z tych środków. Rozpocznę od analizy samej natury środków komunikowania i niektórych sposobów ich wykorzystania. Następnie przyjrzę się umiejętnościom, kompetencjom i formom wiedzy, których znajomość musimy z góry założyć, mówiąc o korzystaniu ze środków masowego komunikowania. W produkcji form symbolicznych oraz do ich przekazu zwykle wykorzystujemy środki techniczne. Środki te stanowią podłoże językowe (substrat językowy) form symbolicznych — to znaczy element materialny, za pomocą którego i za którego pośrednictwem powstają informacje oraz treści symboliczne transmitowane od producenta do odbiorcy.
Wszystkie procesy wymiany treści symbolicznych wymagają udziału jakiegoś środka technicznego. Nawet wymiana zdań w bezpośredniej interakcji przy rozmowie w cztery oczy wymaga posłużenia się elementami materialnymi, jak: krtań, struny głosowe, fale powietrzne, uszy, bębenki słuchowe itp., za których pośrednictwem produkujemy i odbieramy obdarzone znaczeniem dźwięki. Jednakże natura środków technicznych może być bardzo zróżnicowana, a ich właściwości nie tylko ułatwiają, lecz mogą również ograniczać wytwarzanie symboli oraz możliwość ich wymiany. Środek techniczny uwzględnia pewien stopień umocowania form symbolicznych, to znaczy umożliwia powtarzalność tych form i przechowywanie ich w medium, które ma różny stopień trwałości.